OSP Janów Lubelski

Ochotnicze Straże Pożarne należą do najstarszych organizacji a jednocześnie do najbardziej zasłużonych dla społeczeństwa. Rola jaką odgrywają wynika nie tylko stąd, że skutecznie likwidują pożary i inne zagrożenia, ale również dlatego że spełniają wielorakie funkcje w życiu społecznym. 

 

Pierwsze wzmianki o powołaniu organizacji pożarniczych na terenie zaboru rosyjskiego, w tym i na ziemi janowskiej, datują się na przełomie XIX i XX wieku. 

 

Pomimo utrudnień ze strony zaborcy rosyjskiego, staraniem zorganizowanego społeczeństwa miasta Janowa Lub. w dniu 22 czerwca 1905 roku założone  zostało Towarzystwo Straży Ogniowej Ochotniczej w Janowie . Z § 1 Ustawy Statutu wynika, że cytuję „Towarzystwo Straży Ogniowej zakłada się w celu gaszenia pożarów i w ogóle w celu przeciwdziałania klęskom pożarowym w obrębie miasta Janowa, jego przedmieść i okolicy na przestrzeni 5 wiorst”.

 

Jego założycielem był Władysław Reckiński, a pierwszym dowódcą Wincenty Biżek.

 

Wśród grona założycieli Towarzystwa Straży Ogniowej byli między innymi: Jan Janisz z zawodu organista, rzemieślnicy - Jan Pezda , Wojciech Kulpa i Jan Karwatowski.

 

W roku 1914 Straż Pożarna  liczyła 127 członków.

 

Od 1920 roku siedziba straży ogniowej była drewniana remiza przy ulicy Szewskiej, a tereny ćwiczeń stanowił plac, na którym aktualnie znajduje się stadion sportowy. 

Początkowo jednostka posługiwała się ręczną sikawką, do której czerpano wodę z cieków wodnych przy pomocy hydroforu. Oprócz tego na wyposażeniu znajdowało się  około 8 beczek dwukołowych, jedna beczka czterokołowa, dwa wozy rekwizytowo- konne do przewozu sprzętu i strażaków.

 

Początki wprowadzenia motoryzacji sprzętu gaśniczego sięgają  1930 r. kiedy to ze środków własnych straży pożarnej zakupiona została pierwsza motopompa. W uznaniu zasług straży pożarnej w zakresie gaszenia pożarów Zarząd Związku Wojewódzkiego Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej w Lublinie w roku 1931 przekazał zasiłek w kwocie 1500 zł na zakupioną wcześniej motopompę. W tym też  roku Ochotnicza Straż Pożarna w Janowie Lubelskim posiadała samochód marki „Opel” przystosowany do celów pożarniczych tzw. „auto-pogotowie”, którego kierowcą był druh Piotr Olejko.

 

Innym ważnym wydarzeniem w działalności tutejszej OSP było założenie w 1927 roku strażackiej orkiestry dętej. Zorganizował ją pan Marciniak ówczesny dyrektor syndyku rolniczego. Funkcję kapelmistrza pełnił pan Roman Woszczyński-dozorca miejscowego więzienia. Działalność orkiestry trwała do czasów wybuchu II wojny światowej, kiedy to instrumenty muzyczne złożone w Domu Ludowym spłonęły wraz ze sztandarem w czasie pożaru miasta. 

 

Strażacy mieli dużo pracy  w likwidacji pożarów, głównie w lasach państwowych. Brali udział w gaszeniu masowych pożarów w dzielnicy miasta Kraśnika-Piaski i w Zaklikowie, wspierali również działania społeczno-gospodarcze na rzecz miasta.

 

W latach 20-tych funkcję naczelnika straży pełnił druh K. Siess, a jego pomocnikiem był druh Stanisław Ryszel. Ten ostatni objął funkcję naczelnika w pierwszej połowie lat 30-tych. Funkcję tę do wybuchu II wojny światowej kolejno pełnili druhowie: Jan Gorzelewski, Bryndza, Mieczysław Pawłowski i Andrzej Ćwiek z zawodu masarz.

 

W latach 20-tych i 30 tych XX wieku funkcję prezesów OSP pełnili m.in. Wacław Radomski i Wacław Ryszko, a funkcję sekretarza - Roman Pisarski i Wacław Nawrocki.

 

W okresie okupacji naczelnikiem OSP był druh Edward Chmiel, który został aresztowany w dniu 27 października 1943r., wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, skąd nie powrócił. Do końca okupacji hitlerowskiej funkcję naczelnika OSP pełnili: druh Łukasz Smutek i Tomasz Łukasik.

 

Janowscy strażacy w czasie wojny i okupacji przyjęli postawę godną Polaka. Chronili miejscowe organizacje konspiracyjne, poprzez wcześniejsze ich  ostrzeganie o zamiarze dokonywania rewizji domowych oraz pełnili warty nocne by mieszkańcy miasta czuli się bezpieczni. Częste były również przypadki informowania ludności o łapankach młodzieży janowskiej przez okupanta, celem wywiezienia ich na przymusowe roboty do III Rzeszy. Wielu strażaków działało także w szeregach podziemnych organizacji zbrojnych, narażając swoje życie,  to m.in. Edward Chmiel i Jan Gorzelewski, którzy byli więźniami obozu w Oświęcimiu.

Po wyzwoleniu kraju w 1944 roku naczelnikiem OSP został wybrany druh Andrzej Łukasik, który kierował działaniami operacyjnymi jednostki do 1982r.. Przez krótkie okresy 1-go , 2 lat funkcje naczelnika OSP pełnili także: Antoni Pyz, Bronisław Gorzelewski, Zenon Bielecki i Bogdan Wojtan.

 

W tym okresie funkcje prezesa pełnili kolejno: Leon Misiura, Bolesław Zobczyński, Zbigniew Żelaźnicki, Stanisław Ryszko i Józef Nazarewicz. Do 1958 roku sekretarzem straży był janowski adwokat Jan Sokal, w którego mieszkaniu odbywały się posiedzenia zarządu. Funkcje sekretarza pełnili również Stanisław Ryszko i Zbigniew Żelaźnicki. Funkcję gospodarza Eugeniusz Cudziło, Władysław Flis, a przez kilkanaście lat Jan Bielak. Skarbnikami byli: Władysław Bielecki, Władysław Gorzelewski, Jan Zezuliński i Adam Albiniak.

 

Funkcje członka zarządu przez kilka lat pełnił Józef Żurawicz.

 

Na początku lat 50-tych OSP zakupiła ze środków społecznych samochód marki „Renault”, który przystosowany został dla potrzeb gaśniczych. W 1954 r. jednostka otrzymała z Powiatowej Komendy Straży Pożarnej w Kraśniku typowy samochód pożarniczy marki „Star 20” a w 1959 r. z miejscowej Powiatowej Straży Pożarnej beczkowóz  „Star 21”. W uznaniu zasług dla OSP społeczeństwo ufundowało sztandar organizacyjny.

 

W roku 1973 staraniem Zarządu OSP została zorganizowana orkiestra dęta , która prowadziła działalność do 1997r.

 

W latach 50 -tych sprzęt janowskiej OSP przechowywany był w drewnianej remizie usytuowanej na działce przy obecnej ulicy Piłsudskiego (dawniej Długa) , podjęto więc starania o wybudowanie nowej remizy i w drugim półroczu 1958r. rozpoczęto budowę piętrowej strażnicy pożarnej, w której siedzibę znalazła tez Komenda Powiatowa Straży Pożarnych. Budowę zakończono w 1963 r. 

 

W latach 1945 – 1974 janowska OSP często brała udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych. Bywało i tak że w ciągu jednego roku strażacy wyjeżdżali od 30 do 50 pożarów na terenie powiatu janowskiego i powiatów sąsiednich.

 

W wyniku powołania w 1974 roku Zawodowej Straży Pożarnej w Janowie Lubelskim, a następnie przekształcenia jej w Jednostkę Ratowniczo - Gaśniczą PSP funkcja OSP uległa częściowej zmianie Główny ciężar udziału w akcjach gaśniczych przejęła Państwowa Straż Pożarna.

 

W 1985 roku OSP w Janowie Lubelskim obchodziła jubileusz 80-lecia powstania. W czasie tej uroczystości jednostka odznaczona została Złotym Medalem za Zasługi dla Pożarnictwa.

 

W ostatnim 30-leciu OSP w Janowie Lubelskim swoją działalność ukierunkowała na działania prewencyjno-propagandowe, szkoleniowe oraz wychowawcze poprzez organizowanie Harcerskich i Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych.

 

W 2005 r.  OSP obchodziła 100 lecie powstania straży,  z tej okazji został ufundowany sztandar.